Neuropatia cukrzycowa odnosi się do grupy zaburzeń nerwowych spowodowanych cukrzycą. Neuropatia cukrzycowa może wpływać na nerwy w całym ciele, chociaż najczęściej dotyka nerwy w stopach i nogach. Diabetycy powinni szczególnie uważać na swoje stopy i nogi.
Neuropatie mogą rozwijać się u osób z cukrzycą typu 1 lub 2. W cukrzycy typu 1 neuropatia może nie rozwijać się przez wiele lat.
W cukrzycy typu 2 – szczególnie w przypadku osób, które nie poddają się leczeniu – mogą pojawić się wcześniej.
Jakie są rodzaje neuropatii cukrzycowej?
Neuropatie są klasyfikowane na podstawie dotkniętych nerwów:
- Neuropatia obwodowa wpływa na nerwy obwodowe w kończynach. Może powodować drętwienie lub ból palców u stóp, stóp, nóg, dłoni i ramion. Jest to jedna z najczęstszych postaci neuropatii cukrzycowej.
- Autonomiczna neuropatia wpływa na nerwy, które regulują funkcję autonomiczną, takie jak trawienie, częstość akcji serca i ciśnienie krwi. Ta neuropatia może powodować problemy z kontrolą jelit lub pęcherza, a nawet ze zdolnością rozpoznawania niskich reakcji cukru we krwi. Autonomiczna neuropatia może również powodować zaburzenia erekcji u mężczyzn i niezdolność do orgazmu u kobiet.
- Ogniskowa neuropatia może wystąpić w dowolnym nerwu obwodowym (poza ośrodkowym układem nerwowym). Powoduje nagłe osłabienie jednego lub więcej nerwów i może powodować ból lub osłabienie mięśni.
- Neuropatia proksymalna (zwana również neuropatią splotu lędźwiowo-krzyżowego) wpływa na nerwy w udach, biodrach lub pośladkach. Może powodować ból lub drętwienie w tych obszarach i może prowadzić do osłabienia nóg. Bliższa neuropatia jest mniej powszechna niż neuropatie obwodowe lub autonomiczne.
Co powoduje neuropatię?
Badania sugerują, że neuropatia cukrzycowa jest jedną z komplikacji, które mogą wynikać z utrzymującego się wysokiego poziomu cukru we krwi.
Jednakże, ponieważ nie wszyscy rozwijają neuropatię, naukowcy uważają, że mogą występować inne czynniki, w tym:
- Czynniki stylu życia, takie jak palenie tytoniu lub spożywanie alkoholu, które mogą prowadzić do uszkodzenia nerwów
- Czynniki metaboliczne, takie jak czas trwania cukrzycy i cholesterolu poziomy
- Czynniki autoimmunologiczne, które mogą rozpalać nerwy, powodując uszkodzenia
- Czynniki nerwowe i naczyniowe, które mogą powodować uszkodzenie naczyń krwionośnych, czyniąc je mniej zdolnymi do przenoszenia tlenu i innych składników odżywczych, których potrzebują nerwy
- Cechy genetyczne, które zwiększają podatność
- Uszkodzenie nerwów, jak zespół cieśni nadgarstka
Osoby z neuropatią cukrzycową mogą spowolnić jego rozwój, utrzymując docelowy poziom cukru we krwi.
Jakie są objawy neuropatii?
Niektóre osoby mogą cierpieć na neuropatię cukrzycową i nie wiedzą o tym, ponieważ uszkodzenie nerwu często trwa wiele lat. Objawy są zazwyczaj niewielkie i mogą pozostać niezauważone. Niektóre osoby odczuwają drętwienie, uczucie "szpilek i igieł" lub ból stóp, nóg lub ramion. Po kilku latach neuropatia może prowadzić do osłabienia mięśni w dotkniętych obszarach.
W przypadku neuropatii ogniskowej początek bólu lub drętwienie może być ciężki i nagły, najczęściej w torsie, głowie lub nodze. Ogniskowa neuropatia może również wystąpić w nerwach w oku, powodując nagłe zmiany widzenia.
Inne objawy neuropatii cukrzycowej mogą obejmować:
- Obkurczanie mięśni stóp lub dłoni (neuropatia obwodowa)
- Niestrawność, wymioty lub nudności (neuropatia autonomiczna)
- Zawieszenie lub zawroty głowy spowodowane zmianami ciśnienia krwi (neuropatia autonomiczna)
- Mózgowe lub jelitowe trudności (neuropatia autonomiczna)
- Impotencja lub suchość pochwy (neuropatia autonomiczna)
Jak zapobiegać lub leczyć neuropatię?
Utrzymywanie poziomu cukru we krwi w docelowym zakresie może pomóc w zapobieganiu neuropatii cukrzycowej. Osoby, które już cierpią na neuropatię, powinny współpracować ze swoimi dostawcami opieki zdrowotnej, aby doprowadzić poziom cukru we krwi do docelowego zakresu.
Dobra pielęgnacja stóp ma szczególne znaczenie dla osób chorych na cukrzycę. W miarę postępującej neuropatii odczuwane może być odczucie w stopach, co powoduje, że można mieć ranę lub wrzód, nie wiedząc o tym. Pielęgnacja stóp powinna być częścią codziennej rutyny każdego chorego na cukrzycę.
- Do mycia stóp, w tym między palcami, należy używać łagodnego mydła. Następnie należy je osuszyć na sucho.
- Wierzchołki, dna i palce między stopami powinny być kontrolowane (w razie potrzeby lustrem) pod kątem śladów suchości, pękania lub zaczerwienienia.
- Balsam należy nakładać na suchą lub popękaną skórę, ale nie należy go stosować między palcami.
- Wszelkie zaczerwienienia, drenaż, owrzodzenie, rany lub obrzęki stóp powinny być zgłaszane dostawcy usług medycznych.
Paznokcie muszą być starannie przycięte bez przycinania żadnej skóry. Osoby z odciskiem, zrogowaceniem lub bardzo grubymi lub wrastającymi paznokciami mogą potrzebować lekarza podiatry (lekarza, który specjalizuje się w pielęgnacji stóp). Osoby chore na cukrzycę mogą chronić swoje stopy przez:
- Noszenie butów, które dobrze pasują do miejsca, w którym palce mogą się poruszać. Buty należy sprawdzić przed założeniem, aby upewnić się, że nic nie utknęło w środku.
- Noszenie miękkich skarpet, które są zmieniane codziennie. Skarpetki z dużą ilością gumki należy unikać.
- Nie zakładać sandałów lub butów z odkrytymi noskami.
- Nie chodzić boso.
Osoby, które już cierpią na neuropatię cukrzycową, mogą potrzebować swoich lekarzy regularnie kontrolować stopy.
W zależności od rodzaju neuropatii cukrzycowej mogą rozwinąć się inne powikłania – takie jak retinopatia (choroba oczu) lub nefropatia (choroba nerek). Osoby chore na cukrzycę powinny sprawdzić u swoich pracowników służby zdrowia, czy zalecają wizytę u specjalisty od chorób nerek lub okulisty specjalizującego się w retinopatii.
