Gdy dana osoba cierpi na ostrą zatorowość płucną, odpowiednie leczenie zależy od tego, czy stan układu sercowo-naczyniowego jest stabilny czy niestabilny.
Dla osób względnie stabilnych
Większość osób ze zdiagnozowanym zatorowością płucną jest stabilna z punktu widzenia sercowo-naczyniowego. Oznacza to, że są świadomi i czujni, a ich ciśnienie krwi nie jest niebezpiecznie niskie.
W przypadku tych osób leczenie lekami przeciwzakrzepowymi (leki przeciwzakrzepowe) zwykle rozpoczyna się od razu. Wczesne leczenie znacznie zmniejsza ryzyko zgonu z powodu nawracającego zatoru tętnicy płucnej.
Pierwsze 10 dni
Przez pierwsze 10 dni po wystąpieniu zatoru płucnego leczenie obejmuje jeden z następujących leków przeciwzakrzepowych:
- Heparyna o niskiej masie cząsteczkowej (LMW), taka jak Lovenox lub Fragmin. Są to oczyszczone pochodne heparyny, które można podawać we wstrzyknięciu do skóry zamiast dożylnie.
- Fondaparynuks, inny podawany podskórnie lek podobny do heparyny.
- Niefrakcjonowana heparyna, "staroświecka" heparyna podawana dożylnie.
- Rivaroxiban (Xarelto) lub apiksaban (Eliquis), dwa z "nowych doustnych leków przeciwzakrzepowych" (NOAC), które są doustnym substytutem kumadyny. Te dwa leki NOAC są jedynymi obecnie dopuszczonymi do ostrego leczenia zatoru płucnego.
Wszystkie te leki działają poprzez hamowanie czynników krzepnięcia, białek we krwi, które sprzyjają zakrzepicy.
Obecnie większość lekarzy będzie używać riwaroksybanu lub apiksabanu przez pierwsze 10 dni leczenia u osób, które są w stanie przyjmować leki doustne. W przeciwnym razie najczęściej stosuje się heparynę LMW.
10 dni do 3 miesięcy
Po pierwszych 10 dniach terapii wybrano leczenie długotrwałe. W większości przypadków ta długotrwała terapia jest kontynuowana przez co najmniej trzy miesiące, aw niektórych przypadkach nawet do roku.
To długoterminowe leczenie prawie zawsze składa się z jednego z leków NOAC. W tej fazie leczenia (to znaczy po pierwszych 10 dniach), oprócz riwaroksybanu i apiksabanu, zatwierdzono również leki NOAC dabigatran (Pradaxa) i edoksaban (Savaysa) do stosowania. Ponadto Coumadin pozostaje opcją dla tego długotrwałego leczenia.
Nieograniczone leczenie
U niektórych osób długoterminową terapię przeciwzakrzepową należy stosować w nieskończoność po zatorowości płucnej, prawdopodobnie do końca życia. Zasadniczo są to ludzie należący do jednej z dwóch kategorii:
- Osoby z zatorowością płucną lub ciężką zakrzepicą żył głębokich bez jakiejkolwiek możliwej do zidentyfikowania przyczyny.
- Osoby, u których ta prowokująca przyczyna prawdopodobnie jest przewlekła, taka jak aktywny rak lub genetyczna predyspozycja do nieprawidłowego krzepnięcia krwi.
Jeśli nie można zastosować leków przeciwzakrzepowych
U niektórych osób leki przeciwzakrzepowe nie są dostępne. Może to wynikać z faktu, że ryzyko nadmiernego krwawienia jest zbyt wysokie lub u pacjenta może występować nawracający zator tętnicy płucnej pomimo odpowiedniego leczenia przeciwzakrzepowego.
U tych osób należy zastosować filtr żylno-winny. Filtr żylny jest urządzeniem umieszczonym w dolnej żyle głównej (głównej żyle, która zbiera krew z kończyn dolnych i dostarcza ją do serca) poprzez cewnikowanie.
Filtry te "zatrzymują" zakrzepłe skrzepy krwi i uniemożliwiają dotarcie do krążenia płucnego.
Filtry Vena cava mogą być dość skuteczne, ale nie są preferowane w stosunku do leków przeciwzakrzepowych ze względu na ryzyko związane z ich stosowaniem. Obejmują one zakrzepicę w miejscu filtra (co może prowadzić do nawrotu zatorowości płucnej), krwawienie, migrację filtra do serca i erozję filtra.
Wiele nowoczesnych filtrów żylnych cava można odzyskać z ciała poprzez drugą procedurę cewnikowania, jeśli nie są już potrzebne.
Dla osób niestabilnych
Dla niektórych osób zator tętnicy płucnej jest chorobą sercowo-naczyniową.
U tych osób zator jest wystarczająco duży, aby spowodować poważne zablokowanie dopływu krwi do płuc, co prowadzi do zapaści sercowo-naczyniowej. Ci ludzie zwykle wykazują skrajny tachykardię (szybkie tętno) i niskie ciśnienie krwi, bladą spoconą skórę i zmienioną świadomość.
W takich przypadkach prosta terapia przeciwzakrzepowa – która przede wszystkim działa poprzez stabilizację skrzepów krwi i zapobieganie dalszemu krzepnięciu – nie wystarcza. Zamiast tego należy zrobić coś, by zerwać zator, który już nastąpił, i przywrócić krążenie płucne.
Terapia trombolityczna ("Pogromcy zakrzepów")
W leczeniu trombolitycznym podaje się leki dożylne, które powodują "rozrzedzenie" skrzepów, które już się utworzyły. Rozbijając duży skrzep krwi (lub skrzepy) w tętnicy płucnej, mogą przywrócić krążenie osoby.
Leki te (znane również jako leki fibrynolityczne, ponieważ działają poprzez zakłócanie fibryny w skrzeplinach) niosą ze sobą znaczne ryzyko powikłań krwotocznych, dlatego są stosowane tylko wtedy, gdy zator tętnicy płucnej jest bezpośrednio zagrażający życiu. Czynniki trombolityczne najczęściej stosowane w ciężkiej zatorowości płucnej to alteplaza, streptokinaza i urokinaza.
Embolektomii
Jeśli nie można zastosować leczenia trombolitycznego, ponieważ ryzyko nadmiernego krwawienia uważa się za zbyt wysokie, można podjąć próbę usunięcia zatoru. Zabieg embolektomii próbuje mechanicznie rozerwać duży skrzep w tętnicy płucnej, zarówno chirurgicznie, jak i cewnikiem.
Wybór między embolektomią lub cewnikiem chirurgicznym zależy zwykle od dostępności lekarzy, którzy mają doświadczenie z którąkolwiek z tych procedur, ale ogólnie rzecz biorąc, embolektomia oparta na cewniku jest preferowana, ponieważ zwykle można to zrobić szybciej.
Leczenie embolektomii każdego rodzaju zawsze wiąże się z dużym ryzykiem – w tym z uszkodzeniem tętnicy płucnej, tamponadą sercową i zagrażającą życiu hemoptysią (krwawienie do dróg oddechowych). Embolektomię zwykle wykonuje się tylko u osób, u których stwierdza się, że są wyjątkowo niestabilne i które mają bardzo wysokie ryzyko zgonu bez natychmiastowego skutecznego leczenia.
