Oponiak to nieprawidłowy wzrost tkanek otaczających mózg, zwanych oponami opon mózgowych. Często oponiaki wymagają jedynie okresowej oceny z badaniem lekarskim i badaniami neuroobrazowymi, ponieważ nowotwory mają tendencję do bardzo powolnego wzrostu. Czasami jednak guz może naciskać na mózg lub rdzeń kręgowy. W takim przypadku wymagane jest leczenie.
Oponiaki można leczyć chirurgicznie lub radioterapią. Najlepszy sposób działania zależy od wielkości guza, jego lokalizacji, szybkości wzrostu i wyglądu pod mikroskopem. Właściwe leczenie zależy również od ogólnego stanu zdrowia danej osoby.
Aktywny nadzór
Aktywny nadzór, znany również jako "czujne czekanie", jest powszechnym wstępnym podejściem do oponiaków. Jest to szczególnie ważne, gdy oponiaka stwierdza się przypadkowo podczas pracy w związku z niezwiązanym problemem. Na przykład, oponiaka można zauważyć, gdy ktoś dostaje CT głowy po wypadku rowerowym, chociaż nigdy nie zauważył żadnych objawów guza przed skanowaniem. Takie podejście jest również powszechne u osób, które najprawdopodobniej odczują skutki uboczne leczenia.
Zazwyczaj skanowanie CT lub MRI powtarza się 3 do 6 miesięcy po pierwszym. Początkowo mogą one być wykonywane raz w roku przez pierwsze kilka lat, przy założeniu, że nie występują nowe objawy, a oponiak nie zmienia się znacząco.
W tym momencie może być zalecane leczenie.
Chirurgiczne usunięcie
Operacyjne usunięcie oponiaka jest preferowanym sposobem postępowania w większości przypadków oponiaka. Chociaż celem jest usunięcie całego guza, może to nie być możliwe w zależności od lokalizacji i wielkości guza. Na przykład, jeśli nowotwór znajduje się zbyt blisko krytycznych obszarów mózgu lub naczyń krwionośnych, niebezpieczeństwo usunięcia może przewyższać każdą możliwą do przewidzenia korzyść.
Na przykład, całkowita resekcja jest zwykle podejmowana, jeśli guz znajduje się na górnej powierzchni mózgu lub w węźle węchowym. Częściowa resekcja może być bardziej odpowiednia może być konieczna w trudnodostępnych regionach, takich jak strup.
Neurochirurgia wiąże się z ryzykiem. Na przykład obrzęk może wystąpić z nagromadzeniem płynu w tkance mózgowej zwanego obrzękiem mózgu. Obrzęk taki może powodować problemy neurologiczne, takie jak drętwienie, osłabienie lub trudności w mówieniu lub poruszaniu się. Obrzęk mózgu może zostać zmniejszony przez leki, takie jak kortykosteroidy, i sam ustępuje w ciągu kilku tygodni. Napady drgawek mogą również wystąpić po operacji; jednakże, podczas gdy leki przeciwdrgawkowe są często podawane w celu zapobiegania napadom, takie stosowanie nie jest ogólnie wskazane i jest przedmiotem pewnych kontrowersji.
Ponieważ organizm chce zapobiegać nadmiernemu krwawieniu po zabiegu chirurgicznym, skrzepy mogą tworzyć się szybciej, także w miejscach, w których krew powinna swobodnie płynąć. Z tego powodu powszechnie stosuje się leczenie zapobiegające powstawaniu zakrzepów krwi. Ryzyko operacji zależy również od zasięgu guza i lokalizacji. Jeśli guz znajduje się w podstawie czaszki, nerwy czaszkowe w tym obszarze mogą być zagrożone podczas operacji.
Terapia radiacyjna
Terapia radiacyjna zazwyczaj polega na nakierowaniu promieni rentgenowskich wysokiej energii na guz.
Celem jest zminimalizowanie narażenia na promieniowanie w stosunku do reszty mózgu. Promieniowanie jest zwykle zalecane w przypadku nowotworów nieoperacyjnych i agresywnych, a podczas gdy nie ma randomizowanych prób z praktyką, zwykle zaleca się radioterapię po operacji w agresywnych nowotworach.
Radioterapię można przeprowadzić na kilka sposobów. Jedna metoda, frakcjonowana radioterapia, dostarcza wielu małych chorób przez dłuższy czas. Ta metoda jest szczególnie użyteczna w oponiakach nerwu wzrokowego i prawdopodobnie z małymi opuszkami u podstawy czaszki. Natomiast radiochirurgia stereotaktyczna dostarcza pojedynczą dużą dawkę promieniowania do bardzo zlokalizowanego obszaru mózgu.
Ta metoda jest najlepiej stosowana w małych guzach w wybranych miejscach, w których wycięcie chirurgiczne jest zbyt trudne.
Skutki uboczne radioterapii zwykle nie są poważne. Utrata włosów zwykle występuje w przypadku radioterapii frakcjonowanej. Podczas gdy utrata może być trwała, włosy zwykle zaczynają rosnąć w ciągu trzech miesięcy po leczeniu. Mogą również wystąpić łagodne zmęczenie, bóle głowy lub nudności.
Guzy II i II stopnia WHO są zwykle leczone kombinacją chirurgii i radioterapii, przy czym ta ostatnia otrzymuje wyższe dawki promieniowania niż dla oponiaków klasy I WHO. Pomimo wszelkich wysiłków, często powracają oponiaki, zwykle obok pola promieniowania. Oponiak może również rozprzestrzeniać się w płynie rdzeniowym w dół do rdzenia kręgowego ("przerzuty z kropli"). Decyzje dotyczące leczenia najlepiej podejmować w połączeniu z neurochirurgiem, z decyzjami dotyczącymi dawkowania i metod dostarczania promieniowania kierowanego przez onkologa radiacyjnego.
