Zespół policystycznych chorób nerek (PKD) jest chorobą genetyczną charakteryzującą się obecnością i postępującym rozwojem torbieli w nerkach. W przeciwieństwie do tak zwanych prostych torbieli, PKD nie jest chorobą łagodną, a duża część pacjentów z PKD jest zagrożona niewydolnością nerek, wymagającą dializy lub przeszczepu nerki.
Gdy pacjent dowiaduje się o swojej diagnozie PKD, pierwsze pytanie, które się pojawia, brzmi: czy można go leczyć.
Zanim zrozumiemy, jakie leczenie może pomóc w spowolnieniu choroby, konieczne jest krótkie objaśnienie roli hormonu zwanego ADH lub hormonu antydiuretycznego (zwanego również wazopresyną).
Rola ADH w PKD
ADH pomogło ewoluować życiu od oceanów do lądowania, eony temu. Gdyby nie ADH, wiele żywych organizmów nie byłoby w stanie wytrzymać ostrego odwadniającego wpływu cieplejszej powierzchni ziemi pod palącym słońcem!
ADH to hormon działający na nerki, który zatrzymuje i chroni wodę. To właśnie sprawia, że mocz jest ciemny i skoncentrowany, gdy nie masz wystarczająco dużo wody do picia lub spędzasz dzień na dworze w gorącym słońcu. Może zatem wpływać na ilość wydalanej wody i ilość "recyklingu" w celu zaspokojenia naszych potrzeb (w zależności od innych czynników, w tym od poboru wody, a nawet od temperatury otoczenia).
Jak ADH wpisuje się w dyskusję o CKD? Badania wykazały, że ADH jest jednym z głównych promotorów wzrostu torbieli (przyczyną niewydolności nerek) w PKD. Innymi słowy, gdybyś mógł obniżyć poziom ADH lub zablokować jego działanie na torbiele, możliwe byłoby spowolnienie wzrostu torbieli i nieunikniony postęp PKD.
Aktualne opcje leczenia
Zrozumienie roli ADH pomaga w zrozumieniu dostępnych opcji leczenia i dlaczego mogą one działać, od zwiększonego spożycia wody po nowatorskie leki.
- Zwiększone spożycie wody As: Jak to brzmi, woda pitna jest skutecznym sposobem na obniżenie poziomu ADH. Poziom ADH wzrasta, gdy zaczynasz się odwadniać. To wywoła reakcję pragnienia, powodując, że pijesz trochę wody, co doprowadzi do obniżenia poziomu ADH. W tym przypadku chodzi o to, aby utrzymać ADH konsekwentnie na niskim poziomie przez zapobieganie wzrostowi ADH. Postuluje się, że może to spowolnić postęp PKD. Jakkolwiek efektywne i sensowne w ujęciu realnym jest nadal dyskusyjne.Zarządzanie komplikacjami:
- W przypadku braku innych dostępnych obecnie metod leczenia ograniczamy się do radzenia sobie z powikłaniami PKD. Należą do nich wysokie ciśnienie krwi, infekcje nerek, kamienie nerkowe i nieprawidłowe elektrolity. Wysokie ciśnienie krwi leczy się za pomocą specyficznych leków zwanych inhibitorami ACE lub ARB. Zwiększone spożycie wody może również pomóc w zmniejszeniu ryzyka wystąpienia dwóch innych poważnych powikłań PKD: infekcji nerek i kamieni nerkowych.Przyszłe możliwości leczenia
Nasze zrozumienie roli ADH w pogarszaniu się PKD doprowadziło do obiecujących badań, które mogą zaoferować bardziej konkretne opcje leczenia, wykraczające poza opisane powyżej interwencje "band-aid".
Aktualne badania koncentrują się na poszukiwaniu leków, które mogą blokować działanie ADH, a tym samym zapobiegać powiększaniu się torbieli (wzrost wielkości cysty jest przyczyną niewydolności nerek u pacjentów z PKD).
Oto kilka przykładów:
Tolwaptan:
- Jest to lek, który został pierwotnie zatwierdzony do leczenia niskiego poziomu sodu i działa poprzez blokowanie miejsca (zwanego receptorem V2), do którego ADH normalnie przyłączałby się w nerce (myślę o receptor V2 jako "dziurkę od klucza", do której ADH musi się przyczepić, podczas gdy tolwaptan jest "fałszywym kluczem", który, jeśli jest obecny, zapobiegnie temu). Dobrze nagłośnione badanie TEMPO wykazało potencjalne kliniczne zastosowanie tolwaptanu w spowolnieniu spadku czynności nerek w PKD. Mechanizm wydaje się spowalniać wzrost objętości nerek, co prowadzi do zmniejszenia czynności nerek w ciągu trzech lat. Jednakże tolwaptan nie otrzymał jeszcze w USA aprobaty FDA dla leczenia PKD, częściowo z powodu obaw o jego wpływ na wątrobę. Jest już zatwierdzony do leczenia PKD w niektórych innych częściach świata).
Oktreotyd:
- Jest to długo działająca syntetyczna wersja hormonu zwanego somatostatyną. W badaniu z 2005 r. Jako pierwszy podano, że sześciomiesięczne leczenie somatostatyną może spowolnić wzrost torbieli. Chociaż wiemy, że spadek czynności nerek w PKD następuje po wzroście torbieli, badanie przestało mówić, że spowolnienie wzrostu torbielki w tym przypadku przełożyłoby się na klinicznie znaczącą ochronę nerek. Następnie w 2013 roku zobaczyliśmy wyniki badania ALADIN opublikowanego w Lancet. Badanie to miało dłuższy czas obserwacji niż wcześniejsze badania i wykazało istotnie niższą objętość nerki u pacjentów leczonych oktreotydem w rocznej obserwacji, ale nie po trzech latach.
Biorąc pod uwagę dotychczasowe dane, wydaje się, że oktreotyd może odgrywać potencjalną rolę w leczeniu PKD. Z jakiegoś powodu wydaje się, że oktreotyd spowalnia wzrost objętości nerki w ciągu jednego roku, ale efekty te stają się nieistotne w długim okresie. Oczywiście potrzebne są bardziej wszechstronne badania dotyczące długoterminowych wyników trudnych.
Chociaż oba te środki okazały się obiecujące do tej pory (oprócz innych czynników, takich jak inhibitory mTOR i inne leki w badaniach klinicznych), głównym problemem są koszty. Przy wszystkich innych rzeczach równych, oktreotyd może być tańszą alternatywą niż tolwaptan, ponieważ to może być leczenie przez całe życie. W 2017 r. 30-dniowa dostawa tabletek tolwaptanu (15 mg) kosztuje 11 000 USD do 12 000 USD w USA, podczas gdy 90 amperów oktreotydu (zastrzyki 100 mcg) kosztuje od 300 do 400 USD!
