Trzy główne składniki układu nerwowego to centralny układ nerwowy (mózg i rdzeń kręgowy), obwodowy układ nerwowy (kończyny i narządy) i autonomiczny układ nerwowy (układ kontrolny, utrzymanie homeostaza w ciele). Rola tocznia w autonomicznym układzie nerwowym pozostaje niejasna.
W tym przeglądzie skupimy się głównie na ośrodkowym układzie nerwowym i niektórych sposobach, w których toczeń wpływa na układ.
Centralny układ nerwowy
Wpływ tocznia na centralny układ nerwowy jest szeroki. Lupus może powodować wiele powikłań ośrodkowego układu nerwowego, w tym, ale nie wyłącznie, zaburzenia funkcji poznawczych, drgawki, udary i bóle głowy. Problemy te mogą być związane z waskulopatią (chorobą atakującą naczynia krwionośne), autoprzeciwciałami, przyspieszoną chorobą sercowo-naczyniową i cząsteczkami zapalnymi. Pacjenci tocznia mogą także rozwinąć zapalenie naczyń ośrodkowego układu nerwowego.
Zapalenie naczyń ośrodkowego układu nerwowego (zapalenie naczyń CNS) jest specyficzne dla zapalenia mózgu i naczyń krwionośnych rdzenia kręgowego i jest prawdopodobnie najpoważniejszym powikłaniem związanym z układowym toczniem rumieniowatym (SLE). Jego występowanie jako choroby podstawowej jest rzadsze niż występowanie choroby wtórnej, tak jak w przypadku SLE.
Objawy zapalenia naczyń ośrodkowego układu nerwowego to: wysoka gorączka, drgawki (jednorazowe lub uporczywe), psychoza, sztywność karku i silne bóle głowy, które nie odpowiadają na konwencjonalne leczenie.
Napady i udary mogą występować niezależnie od zapalenia naczyń i mogą być związane z autoprzeciwciałami zwiększającymi ryzyko udaru.
Zapalenie naczyń CNS jest trudne do zdiagnozowania i jest czasem uważane za diagnozę, która przychodzi poprzez wysiłek zespołu. Większość badań, takich jak tomografia komputerowa (tomografia komputerowa), MRI (obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego) i próbki płynu rdzeniowego dostarcza wskazówek bardziej niż określenie diagnozy.
Jest to bardzo ogólny opis, ale po zdiagnozowaniu lekarze mogą leczyć prawdziwe zapalenie naczyń CNS poprzez połączenie wysokich dawek kortykosteroidów i cyklofosfamidu, podawanych w warunkach szpitalnych.
Prawie 10% wszystkich pacjentów z toczniem może napotkać tę postać zapalenia naczyń i to jest jedyna forma choroby ośrodkowego układu nerwowego zawartej w kryteriach Amerykańskiego Kolegium Reumatologicznego dla definiowania SLE.
Zaburzenia poznawcze
Pacjenci z toczniem mogą w niektórych momentach swojego życia czuć się zagubieni, mieć trudności z wyrażaniem siebie i odkrywać pewne zaburzenia pamięci, wszystkie związane z ich chorobą. Łącznie te objawy są oznaczone jako zaburzenia funkcji poznawczych. Powód, dla którego oni są związani z toczniem jest nieznany.
Objawy związane z zaburzeniami funkcji poznawczych są często kontrolowane za pomocą leków przeciwmalarycznych lub kortykosteroidów. Pewna przydatna może być również terapia behawioralna.
Ból głowy
Bóle głowy związane z toczniem są podobne do migren w ich nasileniu i zwykle są traktowane podobnie. Pomocne mogą być również kortykosteroidy.
Fibromyalgia
Szacuje się, że około 20% osób cierpiących na SLE ma również fibromialgię, zaburzenie powodujące ból mięśni i zmęczenie w określonych obszarach ciała, takich jak szyja, ramiona, plecy, biodra, ręce i nogi.
Nazywa się je "punktami czułości", ponieważ są delikatne w dotyku. Często jest to leczone lekami przeciwbólowymi i fizykoterapią, podczas gdy emocjonalne skutki zaburzenia są leczone lekami przeciwdepresyjnymi i poradnictwem.
Co lekarz powinien wiedzieć
Ważne jest, aby poinformować lekarza, jeśli cierpisz z powodu jakichkolwiek objawów mogących mieć związek z układem nerwowym. Twój lekarz będzie chciał ustalić dokładną przyczynę.
Może przeprowadzić szereg testów, w tym badanie fizyczne i ocenę laboratoryjną, które mogą obejmować badania krwi i analizę moczu. Egzaminy specyficzne dla określenia i wykrycia udziału układu nerwowego w toczniu obejmują:
- Wskaźnik sedymentacji, niespecyficzny test przesiewowy, który pośrednio mierzy ile zapalnego jest w organizmie.
- Test ANA (przeciwciało przeciwjądrowe), który identyfikuje autoprzeciwciała atakujące własne tkanki i komórki organizmu.
- Test anty-DNA, który potwierdza, czy w materiale genetycznym wytwarzane są przeciwciała.
- Test przeciwciał anty-rybosomalnych P.
- Uzupełnienie, badanie krwi, które mierzy aktywność niektórych białek w płynnej części krwi.
Twój lekarz może również przeprowadzić serię testów neurologicznych, takich jak tomografia komputerowa, SPECT (tomografia komputerowa z emisją pojedynczego fotonu) lub skan MRI, elektroencefalogram, nakłucie lędźwiowe (w celu sprawdzenia komórek, składników białkowych i przeciwciał przeciwnowotworowych) lub PET (pozyton tomografia emisyjna).
Leczenie
Określone metody leczenia są wymienione w powyższych kategoriach, ale należy zauważyć, że reakcja na indywidualne leczenie przebiega w skali od dramatycznej do stopniowej. Ale dla większości osób zaangażowanie układu nerwowego jest całkowicie odwracalne.
