Większość osób rozumie, że wirus Zika jest przenoszony przez ukąszenia komarów i że po ukąszeniu wirus może zostać przekazany nienarodzonemu dziecku. Ale to nie jedyny sposób na rozprzestrzenienie się infekcji. Dowody wskazują obecnie, że wirus można przenosić z osoby na osobę poprzez seks bez zabezpieczenia, a nawet zakażona krew może stanowić potencjalne, choć niewielkie, ryzyko.
Dzięki zrozumieniu sposobu, w jaki wirus Zika jest przekazywany, będziesz w stanie lepiej chronić siebie i innych przed krzywdą.
Ryzyko transmisji komarów
Wirus Zika należy do rodziny wirusów Flaviviridae i jest blisko spokrewniony z innymi wirusami przenoszonymi przez komary, takimi jak te, które powodują gorączkę denga, żółtą febrę i japońskie zapalenie mózgu.
Główny nosiciel wirusa, komar Aedes aegypti , jest niezwykły, ponieważ jest najbardziej aktywny w ciągu dnia. Kwitnie w klimacie podzwrotnikowym i tropikalnym. Można go znaleźć w dużej części Ameryki Południowej, Ameryce Środkowej, Afryce Środkowej i Wschodniej, Indiach, Azji Południowo-Wschodniej i północnej Australii. W Stanach Zjednoczonych komar występuje głównie wzdłuż wybrzeża Zatoki Meksykańskiej od Florydy po Teksas.
Ukąszenia komarów występują najczęściej w miesiącach wiosenno-letnich, kiedy owady aktywnie się rozmnażają. Występuje tylko jedno ugryzienie. Po zaszczepieniu otaczających komórek skóry wirus może szybko przenieść się do krwioobiegu i rozprzestrzenić się po całym organizmie.
Podczas gdy większość przypadków Zika jest łagodna lub bezobjawowa (bez objawów), wirus może, w rzadkich przypadkach, doprowadzić do poważnego powikłania, znanego jako zespół Guillain-Barré, w którym organizm atakuje własne komórki nerwowe. Uważa się, że zaburzenie występuje, gdy infekcja Zika trwa dłużej niż tydzień i towarzyszy mu uporczywa gorączka.
Ryzyko ciąży
Infekcja Zika jest zwykle łagodna i bez powikłań, ale może stać się poważna, jeśli zostanie przeniesiona na rozwijający się płód we wczesnym okresie ciąży. Podczas gdy naukowcy nie w pełni rozumieją ścieżkę choroby, okazuje się, że wirus jest zdolny do naruszenia łożyska podczas wczesnej części pierwszego trymestru, kiedy płodowe komórki macierzyste dopiero zaczynają specjalizować się w mózgu, sercu i innych żywotnych narządy.
Wpływ wirusa na te komórki może być katastrofalny, powodując poważne zniekształcenia i zwiększając ryzyko poronienia i urodzenia martwego dziecka. Najpoważniejszym problemem jest małogłowie, rzadka i nieodwracalna wada wrodzona, w której dziecko rodzi się z wyjątkowo małą głową i mózgiem.
Ryzyko małogłowia wydaje się być ograniczone do pierwszego trymestru. Według wyników badań Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom w drugim i trzecim trymestrze ryzyko zmniejszy się do niemal nieistotnego poziomu.
Ogólnie ryzyko wystąpienia małogłowie w dotkniętych ciążach wynosi od jednego procenta do 13 procent. Nie zidentyfikowano jeszcze żadnych dodatkowych czynników ryzyka.
Ryzyko transmisji seksualnej
Podczas gdy wirus Zika jest uważany za chorobę przenoszoną przez komary, wczesna obserwacja choroby wykazała, że niektóre infekcje wystąpiły w klimatach, w których występowanie moskitów było mało prawdopodobne.
Dalsze badania wykazały, że wiele z tych infekcji zostało przeniesionych między partnerami seksualnymi, a przeważnie z mężczyzn na kobiety.
Według dowodów opublikowanych w New England Journal of Medicine, wirus Zika jest w stanie utrzymać się w nasieniu nawet dłużej niż w przypadku komarów, zwiększając potencjał przenoszenia z męskiej na żeńską. W przeciwieństwie do tego wirus nie może się rozwijać ani w ślinie, ani w wydzielinie pochwowej, przez co jest mniej prawdopodobne, że przenosi zakażenie z kobiet na mężczyzn.
W oparciu o aktualne dowody, wirus Zika może zostać przekazany od niedawno zakażonego partnera poprzez seks oralny, pochwowy lub analny, niezależnie od tego, czy występują objawy, czy nie.
Dzielenie się zabawkami erotycznymi może również stwarzać ryzyko.
Ryzyko transfuzji krwi
Ryzyko, że wirus Zika wpływa do zaopatrzenia w krew jest niejasne. Podczas gdy w Brazylii było kilka wiarygodnych przypadków związanych z transfuzjami płytek krwi (zwykle stosowanymi w leczeniu chorych na hemofilię lub osoby poddawane chemioterapii nowotworowej), nie było podobnych zdarzeń w innych miejscach.
26 sierpnia 2016 r. Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków wydała nowe wytyczne dotyczące przesiewania krwi w Stanach Zjednoczonych. Dziś wszelkie donacje, które będą pozytywne dla wirusa Zika, zostaną usunięte z dopływu krwi.
Ryzyko regionalne
Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), w sumie 61 krajów doświadczyło epidemii Zika w latach 2007-2016. Obejmuje ona trzy obszary w USA dotknięte epidemią 2016: Brownsville, Texas, Miami – Hrabstwo Dade na Florydzie i hrabstwo Palm Beach na Florydzie.
WHO zgłosiło dalsze komplikacje związane z Zika związane z następującymi schorzeniami:
- Krwawogłowie towarzyszące Zika zgłoszono w 12 krajach lub terytoriach: Brazylia, Cabo Verde, Kolumbia, Salwador, Polinezja Francuska, Wyspy Marshalla, Martynika, Panama, Puerto Rico, Słowenia, Hiszpania, Wenezuela i Stany Zjednoczone. Brazylia reprezentowała ogromną większość tych przypadków. Natomiast Stany Zjednoczone zgłosiły trzy.
- Zespół Guillan-Barré związany z Zik był ograniczony do 13 krajów: Brazylii, Kolumbii, Dominikany, Salwadoru, Gujany Francuskiej, Polinezji Francuskiej, Haiti, Hondurasu, Martyniki, Panamy, Portoryko, Surinamu i Wenezueli.
W tym czasie zakażenia inne niż komary (prawdopodobnie przenoszone drogą płciową) odnotowano w 10 krajach: Argentyna, Kanada, Chile, Francja, Niemcy, Włochy, Nowa Zelandia, Peru, Portugalia i Stany Zjednoczone.
