Restenoza odnosi się do stopniowego ponownego zwężenia tętnicy wieńcowej po zablokowaniu leczenia plastyką i stentowaniem. Jeśli wystąpi restenoza, zwykle ma miejsce w ciągu 3 – 12 miesięcy od zabiegu. Ponieważ restenoza powoduje, że tętnica staje się ponownie wąska, zwykle powracają objawy dławicy piersiowej.
Restenoza uznawana była za problem już w najwcześniejszym okresie angioplastyki, występującą u 40-50% osób leczonych samą plastyką naczyń.
W rzeczywistości powodem opracowania stentów było przede wszystkim zmniejszenie częstości nawrotów.
Stenty w dużym stopniu odniosły sukces. Nawet przy pierwszej generacji gołych metalowych stentów (BMS) częstość restenozy została znacznie zmniejszona (do około 20-30% w ciągu 12 miesięcy). Następnie opracowano stenty uwalniające lek (DES), aby jeszcze bardziej zredukować restenozę. W DES stenty są powlekane lekami, które hamują wzrost tkanki, co prowadzi do restenozy.
Pierwsza generacja DES zmniejszyła częstość występowania restenozy do około 15% w ciągu pięciu lat. Nowsze DES jeszcze bardziej zmniejszyły stopień restenozy, do około 5 – 7% po pięciu latach.
Co powoduje restenozę?
Angioplastyka (i umieszczenie stentu, ponieważ zawsze towarzyszy mu angioplastyka) jest formą urazu tkankowego. Podczas plastyki naczyń cewnik przenoszący deflowany balon przechodzi przez blaszkę miażdżycową w tętnicy wieńcowej, a następnie balon jest napompowany.
Inflacja balonu ściska płytkę, rozszerzając w ten sposób otwór tętnicy. Stent – system małych rozporek – jest następnie rozszerzany w miejscu angioplastyki, aby powstrzymać rozprężoną tętnicę z powrotem w dół. Kompresja (lub "rozbijanie", jeśli wolisz) płytki nie jest łagodnym procesem i praktycznie zawsze wywołuje uraz ściany naczynia krwionośnego.
Restenoza pojawia się w wyniku wzrostu tkanki w miejscu leczenia. Można go prawie pomyśleć w wyniku "leczenia" po miejscowym urazie angioplastyki. Komórki śródbłonka, które zwykle wyścielają tętnicę wieńcową, rozmnażają się w miejscu urazu. Jeśli ta proliferacja komórek śródbłonka staje się nadmierna, komórki mogą blokować naczynie krwionośne w miejscu stentu.
Restenoza może również wystąpić w wyniku nawrotowej miażdżycy tętnic – procesu, który spowodował zablokowanie tętnicy wieńcowej w pierwszej kolejności. Restenoza wywołana miażdżycą pojawia się stosunkowo długo po zabiegu – rok lub dłużej. Bardziej typowa restenoza, którą zwykle obserwuje się w ciągu 6 miesięcy i prawie zawsze w ciągu 12 miesięcy po zabiegu, jest zwykle spowodowana wzrostem tkanki śródbłonkowej.
Restenoza a zakrzepica
Restenoza to nie to samo co bardziej przerażająca zakrzepica w stencie – nagłe zamknięcie stentu przed tworzeniem się skrzepu krwi. Zakrzepica w stencie jest zwykle katastrofą, ponieważ często powoduje nagłe i całkowite zablokowanie tętnicy wieńcowej. Ryzyko zakrzepicy jest największe w pierwszych kilku tygodniach lub miesiącach po umieszczeniu stentu, ale jest znacznie zmniejszone przy stosowaniu leków hamujących płytki krwi.
Istnieje również małe, ale realne ryzyko późnej zakrzepicy w stencie – zakrzepicy występującej rok lub dłużej po umieszczeniu stentu – aw ostatnich latach stało się oczywiste, że leki przeciwpłytkowe powinny być kontynuowane przez co najmniej jeden rok i prawdopodobnie nawet dłużej. Jednak najlepszym sposobem zapobiegania zakrzepicy w późnych stentach pozostaje kontrowersja.
Jak leczy się restenozę?
Podczas gdy stosowanie DES znacznie zmniejszyło częstość występowania restenozy stentu, nie wyeliminowało problemu.
Jeśli wystąpi restenoza i występują objawy dusznicy bolesnej, leczenie zwykle wymaga powtórnej procedury – zazwyczaj włożenie drugiego stentu w tym samym miejscu.
Alternatywą jest również terapia medyczna (nieinwazyjna) dławicy piersiowej. Pomostowanie tętnic wieńcowych jest inną opcją dla osób z restenozą stentu, szczególnie jeśli restenoza powtarza się po drugim stencie.
Podsumowanie
Restenoza była pierwotnie głównym ograniczeniem w stosowaniu angioplastyki i stentów w chorobie wieńcowej. Ponieważ technologia stentów uległa poprawie, restenoza została znacznie ograniczona jako problem. Jednak zastosowanie nowoczesnych stentów wprowadziło kolejny problem z zarządzaniem w opiece nad chorobą wieńcową – zakrzepicą w stencie. Najlepszy sposób na zmniejszenie ryzyka pojawienia się tego nowego problemu wciąż jest opracowywany.
