"Endogenne" oznacza "rosnące lub pochodzące z organizmu." Substancja endogenna jest zatem substancją, która pochodzi z organizmu żywego organizmu.
Wiele osób używa endogennych do oznaczania "wewnątrz ciała" lub "powodowanych czynnikami w ciele". Substancja endogenna i endogenna to słowa, które są często używane w medycynie przez klinicystów, ale nie są powszechnie stosowane przez osoby spoza branży medycznej.
Endogeneza jest przeciwieństwem egzogeniczności, co oznacza pochodzenie poza żywym organizmem.
Przykłady substancji endogennych
Oto kilka przykładów substancji endogennych (z których wszystkie, jak można się domyślić po ich nazwach, pochodzą z organizmu):
- Endogenny cholesterol. Jeśli od lat zwracasz uwagę na reklamy leków na cholesterol, możesz pamiętać o reklamie mówiącej o dwóch źródłach cholesterolu: cholesterolu w diecie i cholesterolu pochodzącym z twojego ciała. To drugie źródło cholesterolu – wytwarzane przez twoją własną wątrobę wewnątrz twojego ciała – sprawia, że cholesterol jest substancją endogenną.
- Endogenne opioidy. W niektórych przypadkach twoje ciało produkuje własną ulgę w bólu w postaci endogennych związków opioidowych. Związki te działają podobnie jak przyjmowane leki opioidowe, blokując ból, który inaczej by się czuł. Eksperymenty medyczne pokazały, że twój mózg faktycznie aktywuje te samoprodukowane leki, aby zapobiec bólowi w niektórych przypadkach – w rzeczywistości jest to fizyczny mechanizm za "wysokim poziomem biegacza".
- Endogenne autoprzeciwciała. Twój układ odpornościowy ma na celu walkę z obcymi najeźdźcami, takimi jak wirusy i bakterie. Czasami jednak wytwarza przeciwciała, które błędnie atakują własne narządy i inne tkanki. Przeciwciała te są endogennymi autoprzeciwciałami – endogennymi, ponieważ pochodzą z twojego ciała, a przeciwciała "auto", ponieważ atakują własny organizm. Te endogenne substancje prowadzą do chorób autoimmunologicznych, takich jak celiakia (gdzie endogenne autoprzeciwciała atakują jelita cienkie) i cukrzyca typu 1 (gdzie atakują trzustkę).
- Endogenny siarkowodór. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) charakteryzuje się postępującym ograniczeniem dróg oddechowych. Mówiąc prościej, choroba utrudnia oddychanie. Naukowcy medyczni sprawdzili, co wywołuje ten problem, i wskazali kilku potencjalnych winowajców. Jednym z nich jest endogenny siarkowodór lub siarkowodór pochodzący z własnego ciała. W jednym badaniu mierzono poziomy siarkowodoru we krwi osób z POChP i stwierdzono, że wyższe poziomy korelowały z gorszymi przypadkami POChP. Naukowcy doszli do wniosku, że endogenny siarkowodór bierze udział w POChP.
