Wielu starszych mężczyzn będzie znało test antygenu specyficznego dla prostaty (PSA), którego lekarze rutynowo używają do badania raka stercza. Podczas gdy wiele osób będzie nazywać to "testem raka prostaty", to faktycznie nie wykrywa raka, ale raczej zapalenie samego gruczołu.
PSA jest wyspecjalizowanym białkiem naturalnie wytwarzanym przez gruczoł krokowy.
Jeśli wystąpi jakakolwiek nieprawidłowość lub infekcja gruczołu, powstałe zapalenie wywoła uwalnianie dodatkowych antygenów. Im wyższy poziom PSA, tym większe zapalenie.
Rak prostaty jest tylko jednym z warunków, które może pomóc diagnoza PSA. Chociaż wysoki poziom PSA może sugerować złośliwość, sam test nie może postawić diagnozy. W tym celu potrzebne byłyby inne testy laboratoryjne i oceny.
Nieskuteczne przyczyny wysokiego PSA
Test PSA został pierwotnie zatwierdzony przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków w 1986 r. W celu monitorowania progresji raka prostaty u mężczyzn, u których zdiagnozowano chorobę. Do 1994 roku stało się jasne, że test ma również wartość w wykrywaniu zapalenia gruczołu krokowego u ludzi pozbawionych objawów.
Podczas gdy rak prostaty jest wyraźnie głównym przedmiotem troski, inne warunki nienowotworowe mogą również powodować wzrost PSA. Najczęstszym z nich jest zapalenie gruczołu krokowego (zapalenie gruczołu krokowego).
W rzeczywistości jest to najczęstsza przyczyna problemów z prostatą u mężczyzn w wieku poniżej 50 lat i może przybierać różne formy:
- Ostre bakteryjne zapalenie gruczołu krokowego, najczęściej spowodowane, gdy bakterie wyciekają z dróg moczowych do gruczołu krokowego
- Przewlekłe bakteryjne zapalenie gruczołu krokowego, charakteryzujące się uporczywe zapalenie
- Przewlekłe niespecyficzne zapalenie gruczołu krokowego, na które mogą wystąpić objawy, ale nie jest znana przyczyna
- Przewlekłe bezobjawowe zapalenie gruczołu krokowego, w którym występuje zapalenie, ale bez objawów
Kolejną przyczyną podwyższonych poziomów PSA jest łagodny rozrost stercza (BPH), stan przez co sam gruczoł się powiększa. BPH występuje głównie u starszych mężczyzn i może powodować niewygodne objawy układu moczowego, w tym upośledzenie przepływu moczu. Chociaż nie jest do końca jasne, co powoduje BPH, wielu uważa, że jest to związane ze zmianami w hormonach płciowych, gdy ludzie się starzeją.
BPH nie jest nowotworowy ani nie jest wskaźnikiem raka. Jednak ważne jest, aby diagnozować i leczyć, ponieważ może to prowadzić do powikłań, takich jak infekcje dróg moczowych (UTI), kamienie pęcherza moczowego, uszkodzenie pęcherza i uszkodzenie nerek.
Wykrywanie raka gruczołu krokowego
W przeszłości lekarze zazwyczaj uważali poziom PSA na poziomie 4,0 lub niższym za normalny. Jeśli poziomy były wyższe niż 4,0, lekarze uważaliby, że jest to czerwona flaga dla raka i natychmiast nakazują biopsję.
Jednak w ostatnich latach lekarze zrozumieli, że nie ma prawdziwej "normalnej" wartości PSA. W rzeczywistości, mężczyźni z niskim PSA mogą skończyć na raku, podczas gdy ci z PSA znacznie powyżej 4,0 mogą być całkowicie wolni od raka.
Jako takie, aktualne wytyczne zalecają stosowanie zarówno PSA, jak i badania doodbytniczego (DRE) w ramach dobrowolnego badania przesiewowego raka prostaty.
Badanie DRE jest badaniem fizykalnym, w którym do odbytnicy wprowadza się palec w celu oceny wielkości i konsystencji gruczołu. Jest wykonywany niezależnie od wartości PSA i może być przydatny w wykrywaniu nieprawidłowości niewykrytych przez test PSA.
Test PSA i DRE są zalecane u mężczyzn w wieku powyżej 50 lat oraz osób w wieku od 40 do 49 lat, których brat lub ojciec miał raka prostaty. Na podstawie wyników testów zwykle występują:
- Jeśli PSA nie jest podniesiony, a DRE jest normalny, lekarz może zalecić kolejną kontrolę w ciągu roku.
- Jeśli PSA jest podwyższony, ale nie ma żadnych objawów lub nieprawidłowości, lekarz może zalecić inny test PSA w celu potwierdzenia wyników. Jeśli nadal jest wysoka, lekarz prawdopodobnie będzie monitorował stan w regularnych odstępach czasu, aby obserwować wszelkie zmiany.
- Jeśli PSA jest wysoki i podejrzany guzek, lekarz może zalecić dodatkowe testy, w tym badanie moczu (w celu zbadania ZUM), zdjęcia rentgenowskie, USG przezodbytnicze lub cystoskopię. Jeśli podejrzewa się raka prostaty, zaleca się wykonanie biopsji.
