HAART jest akronimem terminu "wysoce aktywna terapia antyretrowirusowa", sformułowanym pod koniec lat 90. w celu opisania skuteczności skojarzonych terapii lekowych stosowanych w leczeniu HIV.
Przed HAART stosowanie jednego lub dwóch leków przeciwretrowirusowych miało ogólnie ograniczony sukces u pacjentów z HIV, powodując szybką niewydolność leczenia, a także niezdolność do całkowitego hamowania aktywności wirusa.
Wraz z wprowadzeniem inhibitorów proteazy w 1996 r. Lekarze byli w stanie połączyć trzy lub więcej leków w sposób, który skutecznie powstrzymał wirusa HIV przed replikacją w różnych momentach jego cyklu życia. Wraz z pojawieniem się HAART, lekarze i naukowcy byli w stanie zaobserwować zaskakujący 50-procentowy spadek liczby zgonów związanych z AIDS w USA i Europie w ciągu trzech krótkich lat (1995-1999).
Oprócz terapii HAART podejście wielolekowe było również powszechnie znane jako "potrójna terapia" lub "potrójny koktajl leków".
Dzisiaj termin ten został w znacznej mierze zastąpiony innymi monikerami, w tym cART (skojarzona terapia antyretrowirusowa) lub, jeszcze prościej, ART (terapia antyretrowirusowa).
Jak działa HAART
W przeciwieństwie do terapii pojedynczych lub podwójnych leków, kombinacja trzech lub większej liczby leków przeciwretrowirusowych może działać jako zespół znaczników, skutecznie tłumiąc szeroką gamę wirusów HIV, które mogą istnieć w obrębie pojedynczej populacji wirusa.
Jeśli jeden lek nie jest w stanie stłumić pewnego rodzaju wirusa, jeden lub obaj z innych czynników byliby bardziej niż prawdopodobne, aby to zrobić.
Z kolei poprzez powstrzymanie populacji wirusowej (niewykrywalnej), w krwiobiegu występuje niewiele krążących wirusów i kilka szans na zmutowanie wirusa w szczep oporowy.
Z tego powodu terapia przed terapią HAART miała tendencję do niewiarygodnej porażki: mniejsze zmutowane populacje mogły przetrwać i ostatecznie zwiększyć liczbę, aby stać się dominującym szczepem wirusa. Kiedy tak się dzieje, leki nie są już w stanie powstrzymać wirusa HIV przed replikacją, stan, który opisujemy jako "lekooporny".
Leki stosowane w HAART
Obecnie istnieje pięć klas leków przeciwretrowirusowych, z których każdy hamuje określony etap cyklu życiowego HIV:
- inhibitory wejścia lub fuzji (które obejmują antagonistów receptora CCR5)
- nukleozyd i nukleotydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy (NRTI / NtRTI)
- nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy (NNRTI)
- inhibitory integrazy
- inhibitory proteazy
Badane są inne klasy leków przeciwretrowirusowych, podczas gdy leki nowej generacji mają na celu poprawę tolerancji, ograniczenie działań niepożądanych i uproszczenie dawkowania u osób poddawanych terapii.
Przyszłość HAART
Oprócz zapewnienia trwałej supresji HIV u zakażonych osób, HAART jest obecnie stosowany jako środek do odwracania częstości infekcji w wielu populacjach wysokiego ryzyka. Strategia znana jako leczenie zapobiegawcze (TasP) ma wykazano, że zmniejsza "społeczny ładunek wirusa" w populacji, co znacznie utrudnia przekazanie wirusa z zainfekowanej osoby do niezainfekowanej osoby.
Co więcej, wykazano, że HAART zmniejsza ryzyko chorób zarażonych HIV i nie-HIV (w tym nowotworów i chorób serca) aż o 58%, jeśli rozpoczęło się w momencie rozpoznania. W związku z tym zaleca się rozpoczęcie leczenia HAART u wszystkich osób zakażonych wirusem HIV, niezależnie od statusu odporności, dochodów, regionu geograficznego, rasy lub obciążenia wirusem HIV.
Koncepcja HAART prawdopodobnie zmieni się wraz z opracowaniem długotrwałych leków przeciwretrowirusowych (potencjalnie pozwalających na comiesięczne lub kwartalne zastrzyki) oraz leków nowej generacji, których celem jest obniżenie tradycyjnego potrójnego koktajlu lekowego do zaledwie dwóch leków.
Dwa duże badania fazy III, nazywane SWORD-1 i SWORD-2, wykazały, że stosowanie Tivicay (dolutegrawir) i Edurant (rylpiwiryna) powodowało utrzymującą się supresję wirusa przez 48 tygodni przy minimalnych skutkach ubocznych. Inna, mniejsza próba, zwana badaniem LAMIDOL, wykazała, że produkt Tivicay stosowany z lamiwudyną (lekiem starszej generacji) miał potencjał osiągnięcia takich samych wyników u wcześniej leczonych pacjentów.
